Егер сізге бір затты сатып алған кезде, қосымша қызметтер жүктелсе, «міндетті» сатып алулардан аулақ болуға болады. Кейбір кәсіпкерлер үшін тұтынушылардың құқықтарын бұзу қалыпты жағдайға айналғаны шындық.
Мұндай немқұрайлылықтың жарқын мысалдарының бірі – сатып алушыға қосымша тауарларды немесе қызметтерді таңу.
Мысалы, адам автосалонға келіп, өзіне автокөлік таңдайды, ол тізімде көрсетілген бағаны төлеуге дайын. Бірақ бұл жерде оған осы машинаға бірнеше қымбат құрылғыларды сатып алу керек екендігі айтылады.
Бұл жағдайда ҚР «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» Заң толығымен сатып алушылар жағында. 28-бап: белгілі бір тауарларды сатып алуды басқа тауарларды (жұмыстарды, қызметтерді) Міндетті түрде сатып алуға негіздеуге тыйым салады.
Сондай-ақ, ҚР Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес мәжбүрлі ассортименті бар тауарды өткізу (сатып алу) ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде көзделген жосықсыз бәсекелестікке жатады.
Кәсіпкерлік кодекс сонымен қатар «мәжбүрлі ассортименті бар тауарды сату (сатып алу)» ұғымына не кіретінін түсіндіреді. Бұл сатушының немесе сатып алушының мәміле тақырыбына қатысты емес Қосымша шарттар мен талаптарды белгілейтін кез келген әрекеті.
Осындай бұзушылық салдарынан тұтынушыға келтірілген залалды сатушы толық көлемде өтеуге тиіс. Есіңізде болсын, сіз тауарлар мен қызметтерді еркін таңдауға құқығыңыз бар!
Егер сатушы сізге «міндетті түрде» деген белгімен басқа тауарды алған болса, сіз өзіңіздің заңды тұтыну құқығыңызға қол сұғып алған адамға шағымдана аласыз.
Мұндай талап сатушыға жеке тапсырылады немесе тапсырылғаны туралы хабарламасы бар пошта арқылы тапсырылған хатпен жіберіледі. Сіз шағымды сатушының (өндірушінің, орындаушының) электрондық поштасына жібере аласыз.
Кәсіпкер жай ғана шағымды қарауға және оны алған күннен бастап күнтізбелік 10 күн ішінде қажетті құжаттардың көшірмелерімен дәлелді жазбаша жауап беруге міндетті.
Егер кәсіпкерден жауап келмесе немесе ол бұзушылықтарды жоюдан және келтірілген залалды өтеуден бас тартса, онда сіз Тұтынушылардың құқықтарын қорғау комитетіне немесе Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігіне жүгінуге құқылысыз. Сол сияқты, сіз кәсіпкер сотқа дейінгі тәртіппен тұтынушылық дауды қарауға қатысудан бас тартқан жағдайда түсе аласыз.
Алматы облысының сауда және тұтынушылардың құқықтарын қорғау департаменті өңір тұрғындарына жосықсыз мәміленің құрбаны болмау үшін өз құқықтарын қорғауды және құқықтық сауаттылығын арттыруды ұсынады.