Антына адалдық танытқан азамат

Кезінде КСРО құра-мындағы Армения мен Әзірбайжанның арасында бірнеше рет соғыс оты тұтанғаны тарихтан белгілі. Ал 1991 жылы сәуір айында КСРО Президентінің жарлығымен арнайы операция басталды. Бұл әскери ұрысқа Таулы Қарабақ автономды облысы мен өңірге шекаралас аудандарда жүрген Әзербайжанның, КСРО-ның ішкі әскері және Советтің әскери күштері қатысты. Оның ішінде Қазақстан Республикасынан 2500-дей азамат қатысты. Әрине, тарих беттеріне үңіле берсек, деректер жетіп артылады. Дегенмен ерлік әрқашан кейінгі ұрпаққа үлгі болып қалатыны анық. Өйткені олар – оқ пен оттың ортасынан табылып, анттарына адалдық танытқандар. Осындай ержүрек азаматтардың бірі – Райымбек ауылдық округінің тұрғыны Әділбек Қаналиев. Ол 1970 жылы 29 маусымда Қарақалпақстан Республикасында дүниеге келген. Туған топырағында ер жетіп, 1988 жылы қараша айында ел алдындағы азаматтық борышын өтеу үшін Кеңес әскері қатарына шақырылған.
Әділбек Алымбайұлы алғашқы әскери қадамын Примор өлкесінде сержанттар дайындайтын оқу-жаттығу бөлімшесінде бастаған. Ал 1989 жылы Сарыөзек қаласындағы қарауыл қызметіне ауыстырылған. Оның осылай әр жерде шыңдалуы бекер болмағандай. Өйткені жауынгердің әскери міндетінің сыналуы басқа қалада жалғасқан.
– 1990 жылдың қаңтар айында әскери дабылмен бізді Арменияның астанасы – Ереван қаласына аттандырды. Ол кезде армян-әзірбайжан қақтығысы шиеленісіп тұрған шақ еді. Бізді алып келген ұшақ таңғы 4-5 шамасында Ереван әуежайына қонды. Ұшақтан түскен бойда айналадағы атыс дыбыстары құлаққа естілді. Бұл – менің соғыс шындығымен бетпе-бет келген алғашқы сәтім. Біз 73879 әскери бөлімшедегі мотоатқыштар полкінің құрамына қосылдық. Мен аға сержант, взвод командирінің орынбасары қызметін атқардым. Алғашқы бір айда біздің бөлімшеге жиі шабуыл жасалды. Түнде автоматымызды құшақтап, бронежилетпен ұйықтайтынбыз. Кейін қала тыныштығын қамтамасыз ету үшін блокпосттарға орналастық. Боевиктерді қарусыздандыру операцияларына қатысып, түрлі әскери тапсырмаларды орындадық, – деп Әділбек ағаға майдан даласын еске алды.
Оның әр сапары қауіп-қатерге толы болған. Степанакерт, Қазақ ауданы, Мегри, Паравкар сияқты аймақтарда әскери дабылмен талай мәрте жіберілген. Таңсық орта болса да әскери міндет ол үшін басты міндет болды. Сондықтан ол үшін ауыр сынақ қару асыну емес, жанында жүрген қаруластарыңның көз алдыңда жараланып, оққа ұшқаны болды.
– Бір майданда жүрген азаматтардың ауыр жараланып, тұтқынға түскені жанымызға бататын. Біз ел алдындағы парызымызды өтедік, бірақ бұл ерлікті ешкімге айтуға құқығымыз болмады. Себебі Кеңес үкіметі кезінде бұл қақтығысты жария етпеу керек еді, – деді Таулы Қарабақтағы қақтығыстың жауынгері.
Әділбек Алымбайұлы әскери борышын 1990 жылдың қазан айында аяқтаған. Еліне оралар шақта оның командирі, аға лейтенант Алтухов өз командасымен ұшаққа дейін шығарып салыпты. Бұл – оның әскери өмірінің соңғы және жүрегінде мәңгілік сақталған сәті.
Таулы Қарабақтағы қанды қырғынды өз көзімен көрген жауынгер Әділбек ағамыз әскерден оралған соң біраз жыл осы бағытта қызмет атқарған. Алайда өмірін басқа арнаға бұрып, ұстаздық жолды таңдаған. Одан кейін спортқа ден қойып, осы салада қызмет етуді жөн санапты. 2003 жылы тарихи Отаны – Қазақстанға қоныс аударып, отбасының тірегіне айналып, жаңа ортада өмір бастаған. Бүгінгі таңда ұлттық спортты дәріптеп, оның ішінде «Асық ату» және «Ат спорты» бағытында жаттықтырушы болып еңбек етеді. Сондай-ақ Әділбек Алымбайұлы «Таулы Қарабах қақтығысы ардагерлері мен мүгедектері» қоғамы бірлестігінің Қарасай ауданы бойынша төрағасы болып саналады.
Өз тілшіміз.