«Алға» орталығы – білімнің, спорттың, өнердің мекені

Заман ағымына сай технологиялық жетістіктер артып, көптеген нәрселер қолжетімді бола бастағанымен, бірнәрсенің өзектілігі өзгеріссіз қала беруде. Ол, әрине, білім. Бүгінгі бәсекелестікке толы заманда білім адамның өмірлік жолын, қоғамдағы орнын айқындайтын басты фактордың бірі болып табылады. Сондықтан да дамып немесе осы бағытта келе жатқан мемлекеттердің саясатында бәсекеге қабілетті, ойы жүйрік, білімді ұрпақ тәрбиелеуге басымдылық берілген. Бұл үрдіс тарихы тереңнен тамыр тартқан Қазақстан мемлекетіне де байланысты. Соңғы жылдары елде білім саласына үлкен мән беріліп, ауқымды жұмыстар атқарылуда. Білім беру жүйесіне елеулі өзгерістер енгізіліп, мектептер саны ұлғаюда. Оған қоса жаңа форматта білім беретін жекеменшік дамыту орталықтары ашылып, жақсы нәтижелер көрсетуде.
Қазақ әдебиеті мен әдебиеттану ғылымының, тіл білімінің атасы һәм реформаторы Ахмет Байтұрсынұлының «Болашақтың іргетасын бүгіннен бірге қалайық» атты сөзін ұран етіп алған «Алға» балаларды дамыту орталығында бүгінде 500-ден астам бала әртүрлі бағытта білім алады. Таяуда ауылдағы жас ұрпақты заманға сай біліммен сусындатып, ұлттық тәрбиеге баулитын орталыққа арнайы барып, оның директоры, әлеуметтік кәсіпкер Роза Әубәкіровамен жүздестік. Төрт баланы тәрбиелеумен қатар ауылдық жерде Алматы секілді ірі қалалардағы дамыту орталықтарынан кем түспейтін білім ордасын ашып, жұмысын өрге дөңгелете білген Роза ханымның және орталықтың жұмысымен жақынырақ танысып қайттық.

«Алға» балаларды дамытуорталығының құрылуы

Әрине, орталықтың құрылуы жайында айтқанда оның негізін қалаған көп балалы ана және табысты әлеуметтік кәсіпкер Роза Әубәкірова жайында айтпай өтуге болмас. 1982 жылы Талдықорған (қазіргі Жетісу) облысында дүниеге келген ол дене шынықтыру пәнінің мұғалімі және білімі бойынша заңгер. Бұл жерде бір айта кетерлігі, оның осы екі мамандығы болашақта «Алға» балаларды дамыту орталығын ашып, жұмысын жүргізуге үлкен көмек болған.
Денсаулық пен спорт бағытын таңдаған Роза Мұратқызы біраз жыл Ілияс Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік университетінің «дене шынықтыру және спорт» факультетінде сабақ берген. Кейіннен жұмыс бағытын ауыстырғысы келіп, Алматы қаласына жол тартқан. Мұнда ол бірқатар жеке фирмаларда салон әкімшісі, нотариус көмекшісі және сату жөніндегі менеджер болып еңбек етті.
Сондай-ақ болашақ жары Асан Әубәкіровпен кездесті. Біраз уақыттан кейін екі жас шаңырақ көтеру туралы шешім қабылдады. Сөйтіп, олар 2007 жылдың наурыз айында үйленіп, Қарасай ауданына қарасты Райымбек ауылдық округіндегі Бұлақты ауылына келіп, Асан Жұматайұлының әке-шешесімен бірге тұра бастады. Осында ол Әлия, Ералы, Айсана, Әсия есімді төрт баласын дүниеге әкелді.
Орталықты ашу туралы ой оған ауылдық жерде тұрып жатқандығынан келді десе де болады. Себебі үлкен қызы Әлия біраз есейген сәтте ауылда жөнді балабақша немесе спортпен, шығармашылықпен айналысуға мүмкіндік беретін дамыту орталықтары болмаған. Қыздарын күнделікті ұзын-сонар кептеліс арқылы іргелес тұрған Алматы қаласына апарып жүрген. Алайда уақыт өте келе кептеліс, жол шаршатқандықтан, Роза ханым жолдасы Асан Әубәкіровпен бірге үйінің жанындағы учаскеде балаларды дамыту орталығына арналған ғимарат салу туралы шешім қабылдайды. Жұбайының бастамасын бірден қолдаған күйеуі өз тарапынан қаржылай көмек көрсетіп, құрылыс жұмыстарына белсене араласып, балалар орталығының ашылуына зор үлесін қосты. Қазірдің өзінде ол білім мекемесінің жұмысының алға басуына көп көңіл бөліп, әйеліне барынша қолдау көрсетуде.
Осылайша, 2015 жылдың қараша айының 30-ы күні Бұлақты ауылында алғашқы «Алға» балаларды дамыту орталығы жұмысын бастады. Оның салтанатты ашылу шарасына нәзікжанды кәсіпкердің марқұм болған атасы Жұматай Әубәкірұлы батасын берген. Бір қызығы, орталықтың атауын атасы ойлап тапқан. Жұматай атаның айтуынша, «Алға» деген атау осындағы мұғалімдерді де, балаларды да, олардың ата-аналарын да алға ұмтылуға, дамуға итермелейді. Алда күтіп тұратын қиындықтарға берілмей, тоқтамай, тек алға жүруге ынталандырады. Орталық атауына осындай мағына салған ол келінінің бастамасын қолдайтынын осылайша көрсеткен.
Ашыла салысымен орталықтың жұмысы қызу жүре бастады. Тіпті, алғашқы қорытынды есебін арада үш ай өткен соң берген. Сол кездің өзінде орталықта 200-ден астам бала білім алып жатты. Бастапқы уақытта Роза Әубәкірова жұмыс процесін ұйымдастыру мен басқарудан бөлек қажет кезде хореографтарды алмастырып, балаларға биден және жылдам оқудан сабақ берген.
Бір жылдан кейін округте тұрып жатқан балалардың ата-аналарының өтінішімен Райымбек ауылында да орталықтың филиалын ашқан. Ал екі жыл бұрын, 2023 жылдың қыркүйек айында орталықтың негізгі филиалы арнайы салынған жаңа ғимаратқа көшті. Ол Райымбек ауылының дәл орталығында, ауылдық округтің әкімдігіне жақын жерде орналасқан. Роза Мұратқызының айтуынша, бұрын бұл жер үлкен шұңқыры бар, қаңырап бос жатқан шөл дала болған. Енді мұнда қосалқы төменгі қабаты және үлкен екі спортзалы бар әдемі ғимарат орналасты.
Осылайша бір отбасының балаларына үшін ашылған шағын орталық уақыт өте келе, ауылдық округтегі балалардың жан-жақты дамуына септігін тигізген үлкен мәдени орталыққа айналды деуге болады.

Дамыту орталығының бүгіні

Жоғарыда айтып өткеніміздей, бүгінгі таңда мұнда 500-ден астам бала әртүрлі бағытта білім алуда. Олардың көбі Райымбек округінен болғанымен, өзге округтер мен Қаскелең қаласы тіпті, іргелес орналасқан Алматы қаласынан келетіндер бар.
Орталықта балалар негізгі үш бағыт бойынша шындалды. Олар – білім, спорт және шығармашылық.
Шығармашылық үйірмелерге хореография, вокал, домбыра, фортепиано, бейнелеу өнері, саздан туынды жасау, актерлік шеберлік сабақтары кіреді. Спорт секцияларында балалар көркем гимнастика, еркін күрес, таэквондо, дзюдо, бокс және шахмат ойнауды үйрене алады. Білім беру бағдарламасына мектепалды даярлық сыныптары, ерте дамыту топтары, жылдам оқу, емле (көркем жазу), математика, қазақ және ағылшын тілдері кіреді.
Екі жыл бұрын тұрғызылған ғимарат арнайы оқу орталығының қажеттілігіне қарай жобаланып салынған. Мұнда мектепке дейін дайындық және ерте дамыту топтары сабақтарын жүргізуге арналған, ағылшын тілі, математика, жылдам оқу, көркем жазу секілді пәндерден қосымша білім беруге арналған кабинеттер орналасқан. Сондай-ақ мұғалімдер бөлмесі де қарастырылған, алайда оны алдағы уақытта тағы бір сынып бөлмесіне айналдыру жоспарда бар.
Ал жертөледе домбыра, сурет салу, вокал, фортепиано, актерлік шеберлік курстарын жүргізуге болатын бөлмелер қарастырылған. Сонымен қатар ауданы 200 шаршы метр және биіктігі 8 м болатын екі үлкен зал бар. Жаттығуға арналған зал жеткіншектер сабақ кезінде жарақат алмас үшін едендік күрес төсеніштерімен қатар арнайы қабырға төсеніштерімен жабдықталған. Сонымен қатар екі зал да желдету, бақылау камералары, өрт дабылдары және жарықтандыру қондырғыларымен де қамтамасыз етілген. Мұнда жүйелі түрде бөлмені және ауаны тазарту мақсатында кварцтық өңдеу жүргізіліп тұрады. Әрине, мұның бәрі бірінші кезекте балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында жасалады. Залдың бірінде балалар би және көркем гимнастикамен айналысса, енді бірінде таэквондо, еркін күрес және бокс бойынша жаттығулар өтеді. Соған сәйкес жертөледе душ, сырт киімді қоятын және киім ауыстыратын бөлмелер де қарастырылған.
Роза Мұратқызының айтуынша, орталықта о бастан негізгі бағыттардың бірі би болғандықтан, ұжымдардың сахналық бейнесіне көп көңіл бөлінеді. Бишілер мен гимнасттардың киімдері арнайы тапсырыспен округтерге тігін шеберханаларында тігіледі. Ал олардың дизайнын Роза ханым мен хореографтардың өздері әзірлейді.
– Жалпы бишілер сахнаға шыққанда әрқашан әдемі көрінуі қажет. Себебі олардың сыртқы түрлері де шоудың бір бөлігі. Алайда сахналық костюмдердің бағасы қымбат болғандықтан, үш-төрт ай сайын жаңасын алып отыруды кез келген ата-ананың қалтасы көтере бермейді. Қазіргі таңда бір костюм тігу 25 000 теңгеден басталады. Бұл бастапқы баға ғана. Осыған байланысты біз бар костюмдерді жалға беруді шештік. Бұл сахналық киімге қатысты ақша мәселесін шешуге көмек болады деп ойлаймыз, – деді орталық басшысы.
Барлық сахналық костюмдер арнайы жасалған шкафтарда сақталады. Оған қоса арнайы шағын киім жуатын кір машинасы бар бөлме де қарастырылған.
Өткен жылы орталықта саз балшықтан қыш ыдыстарын жасауды үйрететін курс өз жұмысын бастады. Қарасай ауданында сирек кездесетін қолөнер курсын ашу үшін Роза Әубәкірова арнайы гранттық конкурсқа қатысқан. Нәтижесінде көп балалы ана мемлекет тарапынан кәсіпкерлерге қолдау ретінде берілетін 400 АЕК көлеміндегі қайтарымсыз грантқа ие болды.
Қыш ыдыстарын жасаудан сабақты Орал Таңсықбаев атындағы Алматы сәндік-қолданбалы өнер колледжін және Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясында білім алып, тоғыз жылдан бері осы кәсіпті меңгеріп келе жатқан ұстаз Айдос Тоқтарбекұлы жүргізеді. Көптеген республкалық және халықаралық байқауларда жақсы жетістіктерге жеткен қолөнерші балаларды ғасырлар бойы ұрпақтан ұрпаққа беріліп келе жатқан өнерді игеріп, оны терең түсініп, дәстүрлі техникамен таныстырады. Оларға өз қиялындағы туындыларды жасауға көмектеседі.
Жалпы бұл орталықтың ашылғанына жергілікті тұрғындар дән риза. Көбінің балалары осындағы үйірмелер арқылы шығармашылық немесе спорттық бағытта өздерін көрсете біліп, жақсы жетістіктерге қол жеткізген. Сондықтан тұрғындар мұнда қуана балаларын әкеледі. Солардың бірі – Райля әжей.
Райля Ахматшаева жолдасы Толқын Ғабдуманұлымен Бұлақты ауылында тұрады. Ол осы орталықтағы үйірмелерге ұлы Кәмил мен қызы Фирузадан тараған үш немересін әкеледі. Немересі Аделина қазақ тілі мен көркем гимнастикаға, ал Карима мен Томирис қазақ тілі курсына барады. Ал тамыз айынан бастап үшеуі де ағылшын тілі сабағына қатысатын болады.
«Бұл жерде балалардың дамуы үшін барлық жағдай жасалған», – деді Райля Анверовна. «Біздің балалар мұнда қуана келеді. Мұғалімдер өте сауатты, сыпайы және жауапты. Балаларды ата-аналары немесе ересек туыстары алып кетуге келгенше жібермейді. Осы орталықты ұйымдастырғандарға рақмет. Ауыл балалары үшін оқуда да, үйлесімді дамуда да үлкен көмек болды».

Жақсы дайындық – жетістік кепілі

10 жыл жұмыс істеп келе жатқан орталықтың жеткен жетістіктері мен жеңістері жетерлік. Мұны ғимаратқа кіре салғанда ең бірінші көзге түсетін ең жарқын, есте қалатын оқиғалар бейнеленген «Қазақ елінің үміті» стендімен кубогтерге толы сөрелерден байқауға болады. Роза Мұратқызының айтуынша, орталық мұғалімдері өз шәкірттерін әртүрлі жарыстарға жиі қатыстырып отыруға бар күштерін салады. Бұл олардың үлкен сахналарға шығып, көптеген халықтың алдында өнер көрсетуді үйренулері, сондай-ақ жыл бойғы жаттығуларының нәтижесін көру үшін жақсы мүмкіндік.
Жалпы ауыз толтырып айтатындай жетістіктер аз емес. Мәселен, би ұжымдары, домбырашылар мен вокалшылар көптеген рейтингтік байқаулардың жеңімпаздары мен жүлдегерлері атанған. Соның ішінде еліміздегі маңызды болып саналатын «Балауса» байқауы да бар.
Ағымдағы жылдың маусым айында орталық бишілері Грузияда өткен халықаралық би байқауына қатысып, жүлделі орындарға ие болды.
Гимнаст, таэквондо, еркін күрес балуандарының да жетістіктері айтарлықтай. Өткен жылы спорт секциясымен айналысатын жігіттер аудандық, облыстық, республикалық жарыстарда жүлделі орындарды иеленген.
2025 жылдың ақпан айында жаттықтырушы Амангелді Орынбасаровтың шәкірті Қанат Мейір еркін күрестен спорт шеберіне үміткер атанды. Бір айта кетерлігі, «Алға» балаларды дамыту орталығының спорт секциялары көптеген ауыл балалары үшін үлкен спорттың трамплиніне айналған. Себебі мұндағы жас споршыларды осы бағыттағы мансабын жалғастыру үшін әртүрлі жақсы спорт мектептері мен клубтары жиі шақырады.
Тізбектей берсең, орталықтың талапкерлерінің жетістіктері жетерлік. Бұл, әрине, баланың ынтасы мен ата-анасының көрсеткен қолдауы және ең маңыздысы жақсы мұғалім мен жаттықтырушының еңбегі. Сондықтан орталықта тек тәжірибелі ұстаздар мен мықты мамандар жұмыс істейді. Оларға қойылатын басты талаптар – үлкен жауапкершілік және шәкіртке деген шынайы махаббат.
«Біздің ұстаздарымыз бен жаттықтырушыларымыздың барлығы тамаша жандар, жақсы мамандар. Десе де домбырадан сабақ беретін Айнагүл Есімова және таэквонда жаттықтырушысы Замира Зиналиеваны ерекше атап өткім келеді. Олар «Алға» орталығы құрылған күннен бастап еңбек етіп келеді. Өз бағыттары бойынша округ балаларының дамуына үлкен үлестерін қосты.
Сондай-ақ жастардың физикалық дамуына көмектескен жаттықтырушыларға алғысымды білдіремін. Олар балалардың телефонды шетке қойып, спортпен айналысуға ынталандырып, жаттығуларды қойып кетпеулері үшін бар күш жігерлерін салуда.
Бұған қоса орталығымызда жастардан бөлек орта және үлкен жастағы ауыл тұрғындарымен жұмыс жасайтын хореографтар, фитнес жаттықтырушыларына да ризашылығымды білдіргім келеді.
Жалпы мен «Алға» орталығының әр мұғаліміне алғыс айтамын, олар біздің балаларымызға болашақта «жақсы адам» болып қалыптасуына көмектесіп, өмірде көрген, жинаған тәжірибелерімен бөлісуде. Менің ойымша, бұл біздің жұмысымыздың ең маңызды бөлігі», – деді Роза ханым.

Алдағы уақытта атқарылатын жұмыстар

Өткен жылы орталықта балаларды жақсы оқуға ынталандыру үшін балдық жүйеге негізделген білім беру бағдарламасы әзірленіп, қолданысқа енгізілген. Сонымен қатар оларға қаржылық сауаттылық бойынша да сабақтар жүргізілген. Енді жоспар ағымдағы оқу жылында бұл бағдарламаға тағы екі бағыт қосу. Бірінші бағыт – жастар арасында қазақ тілін кеңінен насихаттау, балаларды таза әрі сауатты қазақ тілінде сөйлеуді және жазуды үйрету. Екінші бағыт – балалардың бойында Отанға деген сүйіспеншілік, өз еліне мақтаныш сияқты патриоттық сезімдерді тәрбиелеуге көңіл бөлу.
Қазіргі уақытта орталық жұмыс сапасын арттыру, барлық процестерді автоматтандыру және жүйелендіру бойынша жұмыс жасауда. Осылайша олар болашақта мұндай жобаларды басқа ауылдарда іске асыруды көздеуде.

Ақтоты МЫРЗАБЕКҚЫЗЫ