Жеміс-жидектер мен көкөніс атауының құрамында адам ағзасына пайдалы дәрумендердің кездесетіні белгілі. Алайда, мұндай бақша өнімдерін пайдалану кезінде улану фактілері де тіркеліп жатады. Мәселен, жаз мезгілінің басында қауын-қарбыздардың саудасы қыза түскенімен, олардың құрамындағы нитраттардың қауіптілік жағын көп адамдар біле бермейді. Осы аптада соны жан-жақты түсіндіру мақсатында аудандық қоғамдық денсаулық сақтау басқармасының бас мамандары С.Усербаева, Н.Есимов және аудандық сараптама бөлімінің мамандары Қаскелең қаласындағы «Достар» сауда базарында «Нитраттарсыз бақша дақылдарын таңдаймыз!» атты акциясын өткізді. Оның барысында жоғарыда айтып кеткеніміздей, қауын-қарбыздарға экспресс әдіспен нитраттардың құрамына зерттеу жүргізілді.
Акцияның базар ішінде жүргізілгені көпті қызықтыра түсті. Сараптамаға арналған үстел маңынан өткендердің барлығы сатып алған бақша өнімдерінің құрамын арнайы мамандарға тексертіп, қауіпсіздіктеріне көз жеткізе білді. Сонымен, арнайы жүргізілген акция барысында бас-аяғы 25 сынама зерттелініп, олардың жеуге жарамдылығы әрі нормативтік талаптарға сай екені анықталды. Ал, тұтынушылар тарапы мамандардың атқарған жұмысына алғыстарын жеткізіп жатты.
Аудандық денсаулық сақтау басқармасының бас маманы Сая Усербаеваның айтуынша, жаз мезгілі кезінде адамдардың астан улану оқиғалары жиілейді. Ал, оның бірден-бір себебі бақша өнімдерінің бақылаусыз сатылуында екен. Сондай-ақ, аудандық сараптама бөлім мамандарының мәлімдеуінше, шілденің соңы мен тамыз айы бойы өнімнің нағыз пісетін уақыты. Сол уақыттарда көкөністер мен жеміс-жидектерді пайдаланған дұрыс.
– Бүгінгі зерттелінген сынамалардың барлығында нитраттардың жарамды көрсеткіштері байқалды. Бұл қалыпты жағдай. Неге десеңіздер, жаздың осындай уақыттарында қарбыз-қауындарды жеуге бола береді. Ал, жалпы қарбыздан уланған адамның 1-2 сағаттың ішінде қызуы көтеріліп, бас ауруы, жүрек айнуы сияқты сырқат белгілері білінеді, – дейді аудандық сараптама бөлімінің лаборанты Р.Жакенова.
Талап бойынша нитраттың негізгі жарамды көрсеткіші қарбызда – 60 мг/кг, қауында – 90 мг/кг болуы керек. Артық нитраттар бауыр, бүйрек ауруына, асқазанның қатерлі ісігіне, иммунитеттің төмендеуіне әкеліп соғады. Жалпы, тұтынушылар көкөніс, жеміс-жидек және тағы басқа бақша өнімдерін сатып алғанда олардың сапасы мен қауіпсіздігін растайтын, сондай-ақ, құрамындағы нитраттардың деңгейін анықтайтын құжаттарды сұраған жөн.
Дидар МУХАМАДИЕВ.